Tayo nang mag-Simbang Gabi

(Maikling kuwento)

MATEO          22:36-40 

Iibigin mo ang Panginoon mong Dios ng buong puso mo, at ng buong kaluluwa mo, at ng buong pag-iisip mo. Ito ang dakila at pangunang utos. At ang pangalawang katulad ay ito, Iibigin mo ang iyong kapuwa na gaya ng iyong sarili.

Ilang beses ko na ring ginagawa ‘to kasama ang mga kaibigan, siguro mga 5 taon na rin. N’ung dati ayaw kong sumama sa kanila sa tuwing inaaya ako. Pero dahil ako lang ang hindi makasabay sa kanilang kuwentuhan kapag magkakasama ang tropa kapag kanilang pinag-uusapan ang naganap sa nagdaang Simbang Gabi, sinubukan ko na rin sumama.

Katoliko ako pero hindi naman ako madalas magsimba. Para naman kasing paulit-ulit lang ‘yong sermon ng pari. Sinabi na niya n’ung nakaraang taon, tapos sasabihin pa rin niya sa susunod (na taon). Hindi man sakto ang petsa, pero natatandaan ko na ang ilan sa mga sinasabi niya’y nasabi na n’ya rati. Tandang-tanda ko pa n’ung bata pa ako—mga nasa elementarya. Lagi akong dinadala ni ermat sa Simbahan tuwing Linggo, parang naging routine na rin namin(niya) iyon. Nagtataka lang ako, bakit may mga rebulto don ‘saka mga larawan ng mga taong hindi ko kilala. Lahing Banyaga ang itsura. Matatangos ang kanilang ilong, mapalalaki man o babae. Kakaiba rin ang kulay ng mata, may pagka-asul. Mapuputi rin ang kanilang kulay. Ang mga lalaki’y may makakapal ng bigote’t balbas, nakasuot ng robe at saldalyas habang nakatungtong sa maliit na ulap na nasa gilip ng Simbahan.

May nakikita rin ako r’un na larawan ng pagkakasunod-sunod kung paano naganap ang pagpapapako kay Hesus sa Krus. Teka bigla kong naalala. Sabi nga di’ba sa isa sa mga Sampung utos ng Diyos, kung hindi ako nagkakamali, ikalawang utos ‘yon.

Exodo 20:3-5

“Huwag kang sasamba sa ibang diyos, maliban sa akin.”

“Huwag kang gagawa ng imahen ng anumang nilalang na nasa langit, nasa lupa o nasa tubig upang sambahin. Huwag mo silang yuyukuran ni sasambahin sapagkat akong si Yahweh na iyong Diyos ay mapanibughuing Diyos. Ang kasalanan ng mga magulang ay siningil ko sa kanilang mga anak hanggang sa ikatlo at ikaapat na salinlahi.”

Tapos biglang ganoon, ano ngayon aking paniniwalaan, ang Bibliya o ang Simbahang nakikita kong sumasalungat sa nakasulat sa Bibliya?

Pinagtataka ko rin kung magkano ang kinikita ng Simbahan tuwing linggo o sa mga araw na mayroong misa. Kasi sa tuwing malapit nang matapos ang sermon ni Father, laging may umiikot na mga manong at manang o ‘di kaya’y mga Sakristan, minsan nama’y mga Madre. Tapos ipinapaikot nila ‘yong lalagyanan ng pera. Tapos may mag-aabang sa kabilang dulo ng upuan para abutin ito at ipasa naman sa susunod na upuan. Pero alam ko namang iaalay ang lahat ng iyon sa Dakilang Manlilikha, kaya’y sigurado akong magiging maganda ang kahihinatnan ng mga salaping donasyon sa Simbahan.

Dati nang may magpunta sa aming isang grupo. May dala silang Sto. Niño. Mga pito hanggang siyam na tao, ang isang lalaki’y may dalang gitara. Hindi sila kumatok sa pinto, biglang-bigla na lang may kumalabit ng gitara at nagsimula ang kanilang awitan. Hindi ko masyadong maintindihan ang kanta nasa loob kasi ako ng bahay at nanunuod ng telebisyon at parang wala sa tono ang mga kumakanta. Mga ilang minuto pa lang ang nakalilipas habang sila’y kumakanta, agad-agad kong binuksan ang pinto upang tignan sila. Nang lumabas na ako, tuloy pa rin sila sa pag-awit. Tinitignan ko lang sila. Hanggang sa matapos ang kanilang pag-awit, ‘yong tatlong babae na nasa harapan ko, biglang nagsabi na “Donasyon lang para sa Sto. Niño.” At biglang inangat pa nang bahadya ang Sto. Niño upang makita ko nang lubusan ang kabuuan nito. Napaisip ako at sabi ko’y “saglit lang po.” Akma akong pumasok sa bahay at iniwan muna sila sa labas.

Mga ilang minuto dahil na rin sa pagmamadali, nagawa ko na ang kailangan ko’t may maibibigay na rin ako sa kanila. “Pasensya na po sa paghihintay, hindi ko po kasi inaasahang darating kayo.” Agad kong inabot ang Sandwhich na gawa ko sa babaing nasa harapan. Nginitian ko, nang bigla siyang sumimangot. Nagtaka ako. “Wala pong lason ‘yan, branded ang palaman n’yan.” Papasok ako n’on upang ipakita ang lalagyanan ng palaman sa Sandwhich, nang bigla akong hinawakan sa kamay ng babaing inabutan ko ng sandwhich at pinigilan akong pumasok. “Maraming salamat na lang Hijo. ‘Di namin kailangan ‘yan, gusto nami’y donasyon.” Nagtaka ako, hindi naman masama ang ibibigay ko, para rin ito sa Sto. Niño, dahil bata pa ito, naisip kong bigyan ng Sandwhich. Hanggang ang isa sa kanila’y biglang sumenyas upang lumipat na sa kabilang bahay upang doon naman ituloy ang panghihingi ng donasyon. Medyo masama ang loob ko, pinaghirapan ko ang paggawa ng sandwhich tapos kahit kurot man lang mula rito’y hindi nila ginawa. Hanggang sa pumasok na lang ako sa loob ng bahay at pinagpatuloy ang panonoud ng palabas sa Telebisyon.

Tinanong ko rin dati si ermat kung ano ‘yong kinakain niya at para saan ‘yon? Ang sabi niya’y Oscha raw iyon. Para raw mabawasan ang kasalanan ng tao. Dagdag pa niya’y hindi raw nginunguya iyon, hayaan lang daw matunaw ito sa dila. Kapag mabilis daw matunaw, ibig sabihi’y makasalanan at kapag matagal matunaw hindi raw masyadong makasalanan. Ano ‘yon may bias, lahat naman ‘ata ng tao makasalanan , e. Tapos may mga lebel pa pala ng makasalanan. Naalala ko tuloy ang isang talata sa Bibliya. At ganito ang nilalaman n’un.

                                                                                                                                    

Juan 8 : 1-11

Pagkatapos nito, umuwi na ang lahat. Si Hesus naman ay pumunta sa bundok ng mga Olibo. Kinabukasan, maaga pa’y nagbalik na siya sa Templo. Lumapit sa kanya ang lahat kaya’t umupo siya at nagsimula siyang magturo. Dumating noon ang mga tagapagturo ng Kautusan at mga Pariseo na may dalang isang babaing nahuli sa pangangalunya. Ihinarap nila ito sa karamihan, at sinabi kay Hesus, “ Guro, ang babaing ito’y nahuli sa aktong pangangalunya. Ayon sa Kautusan ni Moises, dapat batuhin hanggang sa mamatay ang mga katulad niya. Ano naman ang masasabi ninyo?” itinanong nila ito upang subukin siya at nang may maiparatang sila laban sa kanya.

Ngunit yumuko lamang si Hesus at sumulat sa lupa sa pamamagitan ng daliri.

Patuloy sila sa pagtatanong kaya’t tumayo si Hesus at nagsalita. “ Ang sinuman sa inyo na walang kasalanan ang siyang maunang bumato sa kanya.” At muli siyang yumuko at sumulat sa lupa.

Nang marinig nila iyon, sila’y isa-isang umalis, simula sa pinakamatanda. Iniwan nila ang babaing nakatayo sa harap ni Hesus. Tumayo si Hesus at tinanong ang babae. “ Nasaan sila? Wala na bang humahatol sa iyo?”

“Wala po, Ginoo,” sagot ng babae.

Sinabi ni Hesus, “ Hindi rin kita hahatulan. Umuwi ka na, at mula ngayon ay huwag ka nang gumawa ng kasalanan.”

Nagtataka lang talaga ako, lahat naman ng tao makasalanan, e. Bakit kailangan pang gawin ng ibang mga Pilipino ang pagpapapako sa krus sa tuwing Mahal na Araw. ‘Yong iba naman sinasaktan ‘yong sarili. Sabi nila para raw mabawasan ang kasalanan. Ang gulo talaga nila. Hindi ko alam kung tama ba ‘yong ginagawa nila sa sarili o hindi. Sabi nga sa isang talata sa Bibliya.

Juan 3: 16

Oo, gayon na lamang ang pagmamahal ng Diyos sa daigdig kaya ibinigay niya ang kanyang bugtong na Anak upang ang lahat ng mga sumasampalataya sa kanya ay huwag mapahamak kundi bagkus magkamit ng buhay na walang hanggan.

Kung may nagsakripisyo na pala sa atin para tayo’y maligtas, bakit kailangan pang saktan ang kanilang sarili? Hindi ko talaga makuha ang gusto nilang sabihin. Kung sa bagay, kanya-kanyang trip sa buhay ‘yan.

Pasado alas kuwatro y medya na n’un nang makarating kami ng tropa sa Simbahan. At sakto lang, mukhang matatapos na rin ang sermon ni Father.

Maraming mga tao, mayroon kasama ang pamilya, ang iba nama’y sumakay pa ng tricycle upang makaabot sa sermon. Hindi rin mawawala ang mga vendor. May nagtitinda ng pop corn, ng mani, mayroon din doon na puwede kang magpatimpla ng kape. Puwede kang pumili ng brand ng kape na gusto mo. May taho na rin umagang-umaga, mayroon ding isang tindahan ng Burger, mayroon din ng para sa Siomai at Siopao na may gulaman pa. mayroon ding lugawan at gotohan. Kumpleto, parang palengke ang dating. Kulang na lang pati nagtitinda ng gulay at prutas pati na rin ng mga karne’t isda’y isama. Para hindi na pupunta pa sa pamilihan. Pagkatapos magsimba, mamili na agad, upang diretso na sa bahay, hindi masasayang ang oras at nang makapaghanda na ng agahan.

Mayroon din namang mga magkasintahan na nagpunta ro’n. Magkahawak kamay habang tinutungo ang loob ng simbahan. Mayroon ding grupo ng mga lalaking malalaki ang damit, mga nakaputi, malaki rin ang short na maong, lagpas tuhod. At parang may balabal sa ulo. Mayroon din namang mga bata na gising na nang ganoong oras. Mukhang hindi kasama ng mga nagsisimba. Marahil nakatira ito malapit sa Simbahan. Mayroong mga batang nag-iiyakan habang karga-karga ng kanilang ina. Mga batang pinapagalitan at pinapalo ng ina kapag maingay at hindi tumutigil sa kakaiyak.

Ang simbahan sa malayo’y parang isang Kastilyo. Malayo pa lang ay tanaw mo na ang isang tarp na may nakasulat na malalaking letra.

Tanging kay…

            Hesu Kristo

                        …manalig at manampalataya…

At sa kanan nito’y makikita ang mukha ni Hesus na nakapikit at makikita ang kanyang mga kamay sa posisyong panalangin. Nakatagilid ang puwesto nito.

Makulay tignan sa labas. Punung-puno ng mga palamuti sa bubong na sinasabayan ng magandang tanawin ng madilim na bahagi na iyon. Mga Christmas Light. At sa itaas ng pintuan ng simbaha’y naroon ang isang maliit na bahay-sabsaban. Makikita ang isang sanggol na pinaliligiran ng isang lalaki, isang babae, sa gilid nito’y naroon ang ilang mga kawal. 3 lalaki na magagara ang kasuotan at mga hayop na waring pinagmamasdan din ang sanggol na kanilang pinaliligiran.

At gaya ng nakagawian. Puwesto sa labas. Malapit sa Parking Lot. Hindi talaga namin trip pumasok sa loob ng Simbahan kapag ganito. ‘Saka may speaker naman sa labas, kaya rinig pa rin namin ang sermon ni Father. Dukot ng cell phone. Ganon din ang mga tropa ko, 7 kami lahat-lahat. ‘Yong isa naming tropa si Ferdi, pagdating namin sa Simbahan—sa labas, biglang nawala, pupuntahan lang daw ‘yong ka-text n’ya. ‘Yong isa naman, si Alvin, siya ang nagpapunta sa chikas niya. Bale 5 na lang kaming magkakasama. Pasimple sa pagyoyosi. Tamang kuwentuhan, Tamang tingin sa mga chikas na magsisimba rin, at kapag may isang grupo rin at puro babae, matik na, ito talaga ang gagawin namin kapag Simbang Gabi, ang makipagkaibigan sa ibang grupo—siyempre hindi sa lalaki, kundi babae.

“’pag dumating na ‘yong ka-clan ko, papakilala ko kayo, para hindi boring, para me kasabay tayo kapag magsisimbang gabi” Si Mark iyon, ang tropa naming hindi malaman ang trip na genre, mahilig sa mga masisikip-maliliit-itim na damit-pantalon—parang baston, tapos nakasuot ng kulay kahel—orange na rubber shoes na pang-Bassketball na alanganing tumatawa na at gusto nang tawanan ang kapalaran sa buhay ng pobreng sapatos. Habang suot-suot ang sumbrerong two colors. Laging ganoon ang pormahan n’un kahit bibili lang sa kanto sa may sa’min, poporma pa rin. Ang dyahe mo dude. Kahit mukhang tanga ang kanyang pormahan, wala kang masasabi sa mukha nito. Makinis, na medyo maputi, may pagkamatangos ang ilong. May biloy sa magkabilang pisngi, kaya marami rin ‘tong nagiging syota—na galing karamihan sa clan. Patay na matangkad, pero sakto lang para sa itsura niya.

“Tang’na pre, baka naman mga hipon ‘yang sinasabi mo ha, tang’na ‘wag mo kaming i-good time pre.” Si Vergel. Ang reklamador sa lahat. Wala pa nga’y kung ano-ano na ang pinagsasasabi. Pero kapag nakita o nakaharap na niya ang totoo, bigla na lang natatameme ang loko.

“Parating na raw sila,e. Saan na kaya ‘yon?” Habang hawak ni Mark ang cellphone at tumitingin sa daan. Waring hinihintay ang tinatawag na mga ka-clan.

“Drawing, tang’na, pinaasa lang tayo.” Si Vergel na nangangantiyam.

“Tang’na mo, manahimik ka na d’yan, puro ka reklamo,e.” Medyo nababanas na si Mark, hindi namin alam kung sa pang-aasar ba ni Vergel o dahil wala pa ang mga hinihintay na ka-clan.

Biglang tumakbo si Mark palayo sa’min at may sinalubong na mga babae.

“Pauline!” sabay lapit si loko sa babae. Hinihingal.  Nagtinginan kaming apat habang kinakausap ni Mark ‘yong si Pauline. At ‘yong isa naming kasama kanina na pinapunta ang kanyang chikas, iniwan muna namin, may sarili na siyang mundo, kaya gagawa na rin kami ng sarili naming mundo.

Tinawag kami ni Mark. Sakto! 5 rin sila. Ito ang exciting kapag Simbang gabi.’Yong may makikilala kang kagaya rin ng trip niyo—‘yong hindi rin naman talaga ang pagsisimba ang habol kung bakit pumupunta sa Simbahan tuwing Simbang Gabi.

“’Yan ‘yong sinasabi ko sa’yong mga tropa ko.” Tinignan lang kami ni Pauline. Sabay tingin din sa kanyang mga kasamang mga babae, nagkangitian ang mga ito.

Maganda ang suot ni Pauline—para sa’min. Naka-skirt na itim. Naka-tsinelas na kulay itim at naka-t-shirt na kulay puti na may nakasulat na Boss Balita? May pagkamaitim ang kanyang labi, namumungay ang kanyang mga mata. Medyo mapayat ang mukha at ang buhok niya’y maikli lang, hanggang leeg.

Kaming mga asong ulol, lapit agad sa mga babae, kanya-kanyang partner. Nagpakilala kami sa isa’t isa. Akala mo orientation sa klase at kailangan makilala ng propesor ang bawat mag-aaral.

Medyo mahiyain ako sa simula, pero kapag ok na at nakuha ko na ang trip ng babae, alam na, matik na, mangungulit na talaga.

Habang nagi-getting to know each other kami. Naririnig pa rin namin ang sermon ni Father mula sa loob ng Simbahan. Salamat na lang talaga sa mga malalaking speaker na nasa labas ng Simbahan. Nang saglit na nawala ang ilaw sa loob at labas ng Simbahan. Tanging ang mic lamang na gamit ni Father sa loob ng Simbahan ang gumagana.  Nagulat kami’t nagtaka sa mga salitang lumabas mula sa speaker.

PUTANG ’NA, BAKIT NAWALA ANG ILAW!?

Cell phone

(Dagli)

Nakakunot ang kanyang noo habang binibilang ang perang hawak.

“Ba’t parang kulang ‘to hindi naman ito ‘yung sinabi sa’kin kanina ni Amboy.” Pagtataka niyang tanong.

“Putang’na talaga oh!” Pabuntong-hininga niyang ekspresyon. “Ayos lang kahit kulang naibigay sa akin, ang mahalaga may pera na naman ako. Kakausapin ko na lang ‘yang si Amboy sa susunod na Linggo, at nang mapagsabihan na rin. Putang’na nyan.” Naisip niya rin nang mga sandaling iyon kung paano niya paghahati-hatiin ang perang hawak at kung magkano’t kanino mapupunta ang ilan sa mga ito.

“Itong limanlibo para kay Mark na nasa Antipolo. Magkano naman kaya’ng bibigay ko kay Cedrick? Pwede na siguro ang pitung-libo, tutal magaling naman s’ya, e. At itong natitirang labing-‘sang libo, pa’no ko ‘to hahatiin? Magkano ang kay Paulo at kay Kenneth? Bahala na! Manghihingi na lang naman ’yung mga ‘yon kapag kelangan nila ng pera. Magsasabi na lang ‘yun kapag me gustong bilhin. Madali naman akong kausap, basta’t ibigay lang din nila kung ano'ng kelangan ko.” Sabay tingin sa bintana. Ngiti. Iling.

Habang umaandar ang taksing kanyang sinasakyan. Biglang-bigla, tumunog at nanginig ang kanyang cell phone mula sa kanyang bag. Agad niyang binuksan ang bag upang kunin ito.

“Sino kaya ‘tong nag-text?” tanong niya habang kinukuha ang cell phone sa bag.

“Ay tang’na! Number lang, sino kaya ‘to?” Pagtataka niyang tanong habang tinitingnan ang cell phone.

Father, pwde po b kaung mgbinyag s linggo, pra po s bunso k? Pg-usapan po ntin i2 s wed, ittxt k nlng po ult kau. Ako po ung kninang kumuha ng # nyo pgktpos ng misa. Thx father. God Bless. -Lilybeth po Father J

Lata

(Maikling-maikling kuwento o Dagli?)

Kadarating lang ni Jojo sa kanilang tahanan mula sa kanyang paaralan. Pagod at hapung-hapo mula sa mahabang lakarin.

"Ano'ng ulam 'Ma?"

"Me sardinas diyan, buksan mo na lang." Saglit siyang napailing bago sumagot sa kanyang Mama.

"Sardinas lang!?" Gulat niyang tanong sa Ina.

"Kapal ng muka mo, buti nga may sardinas, e. 'Yung iba nga diyan walang nang makain. Saka high school ka pa lang, wala ka pang trabaho. 'Wag kang magreklamo, ako nga hindi pa kumakain, kung magtitira ka man, 'yon na lang ang sa'kin."

Nakasimangot niyang kinuha ang kutsilyo at sardinas. Yamot na yamot habang binubuksan ang lata. Nang mabuksan na, ito'y kanyang nilagay sa isang platito. Binudburan ng kaunting iodised salt. Hinalo at may ulam na siya para sa hapunan.

Kumuha rin siya ng plato at ng kanin. Nang makaupo na, masama pa rin ang kanyang loob sa ulam. Tumatak sa kanyang isip ang kanilang sagutan ng Ina kanina.

'Tang'na kasi, pagod na pagod ka galing sa school, tapos Sardinas lang ulam mo! Tang'na talaga." Naibulong niya habang kumakain.

Nang nasa kalagitnaan na siya ng kanyang pagkain, nagbilin sa kanya ang Ina.

"Mamayang alas-otso, itapon mo ang basura ha." At agad na nagtungo ang kanyang Ina sa labas.

Natapos na ang kanyang pagkain. Kahit na gutom na gutom siya nagtira pa rin siya para sa kanyang Ina, dahil sa sumbat na kanyang narinig kanina. Wala rin siya sa wisyo kumain kaya wala siyang ganang kumain. Nabusog na lamang siya sa sama ng loob.

Tiningnan niya ang orasan. 8:06 PM na. Kailangan na niyang magtapos ng basura. Kahit hindi siya paalalahanan ng Ina, alam niya ang kanyang responsibilidad. Sa kanya nakatoka ang pagtatapon ng basura.

Saglit na nagpahinga. Inilagay sa basurahan ang lata. Itinali nang maigi ang basurahan at agad na lumabas para magtapon.

Habang nasa daan. Masama pa rin ang kanyang loob sa Ina at sa ulam. Patuloy pa rin sa pagdaramdam.

Malapit na siya sa tambakan ng basura nang biglang may patakbong sumalubong sa kanya. Si Rico. Anim na taong gulang. Walang salawal, marumi ang damit at tumutulo ang uhog sa kaliwang butas ng ilong. Dugyot.

"Ako tapon basura mo." Nakangiting salubong ni Rico, sabay singhot ng uhog.

" 'Di na, malapit na, e. Tsaka walang akong pambayad sa'yo." Walang emosyon ang tinig ni Jojo. Masama pa rin ang kanyang loob. Nagdaramdam.

"Wala bayad, libre." Singhot.

Biglang-bigla, inagaw ni Rico ang hawak na basura ni Jojo.

"Tang'na mo, kulet mo talaga, sinabi nang ako na'ng magtatapon, e."

"Ko na nga, e." Nakangiti si Rico nang hinablot ang basura. Singhot. Walang pakialam sa pinagsasabi ni Jojo.

Kinapa-kapa niya ang basura at naramdamang may lata. Lalo itong napangiti na para bang nakakita ng kayamanan. Singhot.

Si Manang Jenny naman na nasa kanilang likuran ay napansin ang nangyari.

"Kaya naman pala gustong kunin 'yun basura mo, me lata, e." Nakangising sabi ng Manang.

"Tempwe, baka unahan ako ibang mambabatura, aka lakakal din 'to," tugon ni Rico habang kinakapa ang basura.

Biglang-bigla, natulala na lang si Jojo mula sa kanyang kinatatayuan. At nanumbalik sa kanyang alaala ang mga pahayag ng Ina bago siya kumain ng hapunan kanina. Bigla niya rin naalala ang Ina kung ito ba'y kumain na. At biglang tumulo ang luha sa kanyang kaliwang mata nang hindi niya namamalayan. Agad siyang napailing sa nangyari.

"Si mama talaga."

Regalo

(Maikling kuwento)


"Kailangan ba talaga may regalo?" Tanong ko kay Beth.

"Hindi naman, pero 18th birthday ko yun, pero ayos lang naman kahit wala, pero... sige, ikaw ang bahala, basta pumunta ka ha, kasama ka sa 18 roses." Tugon sa akin ni Beth.

"Kahit naman ata wala akong dalang regalo, e makakakain pa rin ako ng handa sa debut mo, e di'ba?"

"Oo na nga e, ang kulit mo, basta hindi puwedeng wala ka don." Yamot na tugon niya sa akin. Sabay abot ng kanyang Invitation Card.

"Huwag kang mawawala ha!" Aywan, pero ang tono na iyon ni Beth ay parang nakukulitan na. Nakukulitan na rin naman ako sa kanya e, ilang beses na niya akong tineteks para sa kanyang debut, sinabi ko na ngang 'Oo, pupunta ako.' Pero kahit naman siguro wala ako doon, e matutuloy at matutuloy pa rin ang kanyang debut.

"Oo nga, ang kulit mo e, sinabi na ngang pupunta ako." Inapiran ko na lang siya bilang pagbibigay wakas sa'ming usapan.


Isang linggo na lang bago ang debut ni Beth, problema nga naman talaga oh! Wala pa akong pangregalo. Oo nga't sinabi ko sa kanya na hindi ako magbibigay ng regalo, pero biro lamang iyon. Nakakahiya naman kasi kung wala akong maibibigay. Pakiramdam ko manliliit ako kaya wala akong choice. Talagang bibili at bibili ako.

Hindi naman required kung magbibigay ako ng regalo o hindi, pero heto't nag-iisip ako ng puwedeng maibigay kay Beth. Tanong ko pa rin, kailangan ba mamahalin iyong regalo o puwede na iyong mumurahin? Tang'na kasi, ba't ba binabagabag ako ng aking konsensya na magbigay ng regalo. Bahala na kung magkano magkasya sa budget, basta ang mahalaga, matapos lang itong debut, hindi ko na problema ang pangregalo, ang susuotin at ang schedule. Basta matapos lang ito ayos na. Nakakahiya naman kasing hindi ako pupunta, e 18th birthday niya pa naman iyon, pinakaimportanteng birthday niya sa mundo. Kasi dito raw sila magiging malaya. Malaya? Saan banda, sa pagkakaroon ng relasyon? Hindi rin, kahit nga mag-asawa na, minsan, ayaw pa rin pakawalan ng magulang. Kasi mamimiss daw ito. Buti na nga lang at babae si Beth, kung magkataon man na siya'y magkaroon ng asawa (kung lang naman), siya ang aalis sa kanilang tahanan, doon siya sa bahay ng lalaki at ang mga magulang ng lalaki ang mamumuroblema sa kanila. At ang mga magulang naman ni Beth, aywan, mukhang labis na mangungulila. Kaya ako, kung lang naman, kung magkakaroon ng asawa, ayaw kong tumira sa'king mga magulang. Nakakahiya. Tanda ko na tapos doon pa rin ako mamamalagi sa kanila. Kaya dapat bago ako mag-asawa ay may sapat na akong trabaho at ipon. Para may mapagmalaki naman ako sa'king mga magulang at sa'king sarili. At saka ano na lang sasabihin sa'kin ng mga magulang ng aking mapapangasawa? Baka puro panlalait lang ang aking matanggap. Mas nakakahiya.


Masakit na ulo ko kaiisip kung ano bang puwedeng mairegalo kay Beth. Anak ng Baka kasi, hindi ko naman siya masyadong ka-close, kaya hindi ko alam kung ano ba ang kanyang taste. Ni hindi ko nga alam kung anong paboritong kulay niya. Tamang usap lang kasi kami dati sa room noong kami'y nasa 3rd year highschool. At ngayon, ipinagtataka ko kung bakit ako ang isa sa kanyang mga napili para sa kanyang 18 roses, hindi naman kami close. Hmmmm, tama, hindi naman pala kami close, e ba't reregaluhan ko pa siya? Ay... Tang'na, oo nga pala, pang-18th birthday pala iyon. Isasayaw ko pa siya. Tapos paano kung pagpasok ko doon sa venue ay wala akong mailagay na regalo sa table o kung saan man nakalagay ang mga regalo. Ano iyon, kain lang talaga hanap ko? Tang'na talaga, ba't ba may konsensiyang bumubulong sa'kin na 'magbigay naman daw ako ng regalo. Nakakahiya.'


Lumipas ang dalawang araw. Wala pa rin akong naibibiling pangregalo para kay Beth. Wala talaga akong maisip, at short na ang pera ko. Nagastos ko kasi nagutom ako sa school. Bahala na! Bahala na kung ano bang maibibigay ko kay Beth. Hindi niya naman papansinin kung anong regalo ko, hindi naman kami close e.


Nang naroon na ako sa debut party. Namangha talaga ako, hindi ko alam kung anong lugar iyon. Limot ko na at tanging kalye lamang ang aking natatandaan. Sobrang ganda ng venue, andaming mga palamuti, makulay, dami rin picture ni Beth na nagkalat. Pagpasok pa lang sa venue, mga naggagandahan at naggaguwapuhang mga tao ang agad na bumati sa'kin gayun na rin sa ibang mga panauhin. "Good evening sir." Masasabi ko, isa na ata iyon sa mga bonggang party na aking napuntahan. Aywan. Parang hindi ako makapaniwalang ang pamilya nina Beth ay makakapag-afford ng ganto. Samantalang noong classmate ko siya sa high school, hindi naman siya halatang sosyal. Tamang tao lang din siya kung tutuusin, Pero ngayon, para bang kamag-anak nila si Bill Gates.

Tanging regalo at pamasahe lang ang aking dala. Pero nang kainan na, hindi ako nagpaawat. Wala akong pakialam sa ibang tao kung pansinin man nila ang pagkain ko, hindi ko naman sila ikagagawapo, ang punto roon, bayad iyon kaya dapat sulitin.

Matapos ang kainan, doon naman nagsimula ang para sa 18 roses. Isasayaw ko na si Beth. At nang siya ay akin nang isinasayaw, aywan ko ba, pero parang may kakaiba. Para siyang anghel sa ganda. Parang kumikunang ang kanyang kabuuan. Para bang ayaw kong padapuin kahit na lamok sa kanyang balat. Para siyang sagradong babae at isang karangalan na siya'y aking maisayaw. Ibang-iba talaga ang kanyang aura nang mga sandaling iyon.

Matapos ko siyang maisayaw, agad ko nang inilagay sa lamesa ang aking regalo. Sinadya ko talaga iyon upang hindi mapansin ng mga tao na akin pala ang regalong iyon. Sapagkat ang kanilang attention ay na kay Beth.


'tol, keln k pdng mkuha 2k k?
nid lng tol,
thx'

Nang aking mabasa ang text message na iyon ni Ivan, bigla akong nanghina at natulala. Naalala ko, pera pala ni Ivan ang pinambili ko ng regalo para kay Beth. Limang araw na rin pala ang nakalilipas matapos ang debut ni Beth. At ang sabi ko kay Ivan na babayaran ko rin ang aking utang pagkalipas ng anim na araw. At marahil, tapos na ang oras na iyon kaya't sinisingil na ako ni Ivan.

'ge tol, pnta ko jn tom s inyo,’

Reply ko sa kanya. Pero ang totoo, mga isang linggo pa bago magpadala ng pera si ermat mula sa probinsiya. Sana may sobra. Minsan kasi sakto, talagang pang isang buwan lang.

'ge tol,slmat
kta kts nlng'

Tang'na. Yari kang bata ka! Mukhang wala akong mukhang maihaharap kay Ivan bukas. Bahala na! Papakiusapan ko na lang siya. Maiintindihan niya naman ako, e. Tropa ko naman siya e.


Papasok ako noon sa school. Pasakay ng jeep at sa hindi inaasaang pagkakataon, nagkasabay kami ni Beth.

"Uy! Salamat sa regalo mo ha." Bati niya sa'kin nang may kasiyahan. Damang-dama ko ang kanyang pagpapasalamat at tuwa sa aking ibinigay na regalo sa kanya. "Mukhang mamahalin binigay mo sa akin, magkano bili mo?"

"Wala ka na doon." Tugon ko sa kanya.

"Pero ang ganda talaga masyado, mukhang mamahalin." Nakangiti niyang sagot sa'kin.

"Magbibigay ba naman ako ng mumurahin?" Pagmamayabang ko.

"Wala lang, akala ko kasi hindi ka magbibigay ng regalo, sabi mo kasi dati na hindi ka magbibigay, di'ba?"

"Siyempre biro lang iyon, mahirap na kasi, baka mag-expect ka masyado kapag sinabi kong magbibigay ako ng regalo. Atleast doon, na-surprise kita." Muli kong pagmamayabang sa kanya habang nakangisi.”

"Kamusta na pala?" Tanong ko sa kanya.

"Ganda ng debut mo ha, pang-bigtime."

"Speaking of, ayon nga, andaming utang ni Papa ngayon dahil sa debut ko, nahiya nga ako e, andaming naniningil kay Papa sa bahay. Kinulang kasi ang kanyang ipon, kaya nangutang sa iba." Nakasimangot niyang sagot sa'kin na may kasamang pag-iling.

"Ah, kaya pala nag-jeep ka na lang ngayon. Nagtataka kasi ako, madalas doon ka sa may kanto sumasakay ng tricycle pauwi sa bahay niyo. Tapos ngayon jeep na lang ang sinasakyan mo."

"Oo e, buti na lang at nagkasabay tayo dito sa jeep. May kasabay na ako pauwi, hindi na boring." Tugon niya sa akin habang nakangiti.

Wala na nga ba?

(Tula)


wala na
wala na'ng mga mulat
sa aming bansa
hindi ko na makita
mga protesta sa Mendiola
wala na rin mga dagundong
ng martsa mula sa mga manggagawa't magsasaka
na nakapagpapasikip ng daloy ng trapiko
sa kahabaan ng Avenida't Legarda

wala na
wala na akong makita
ni isa mang Aktibistang
nanghihikayat na sumama sa kilos protesta
wala na'ng mga sigaw sa kalsada
na tinutukan ng media
hindi ko na makita
mga bandilang pula
na winawagayway nang buong sigla.

wala na'ng mga kuta
ang CPP-NPA-NDF
na tinaguriang terorista
ng mga Amerikanong Imperyalista,
sa bundok man o sa lungsod
wala ka nang makikita
na lumalaban sa katiwalian
ng uring mapagsamantala

wala na,
wala na talagang mga mandirigma ng bansa
na nakikipaglaban para sa kalayaan

wala na talaga
wala na ang lahat,
nawala sila hindi dahil sa takot
kundi pinapatay,
sinilid ang iba sa drum
sinementuhan at hinulog sa gitna ng karagatan
iba'y pinaglaruan, pinahiraan
bago lagutan.

ganyan talaga dito sa Perlas ng Silangan
mula sa panahon ni Aguinaldo
hanggang kay Aquino
at maging hanggang sa hinaharap.

subalit mawala man ang kanilang katawan,
kami'y nagpupulong
naghahanda sa isang labanan
itataya ang buhay
laban sa rehimen ni Gloria,
rehimeng nagpahirap at nagpabalik sa panahon ng Batas Militar
kami'y lulusob mula sa kanayunan
bitbit ang bolo
patungo sa Malakanyang
kami naman ang maniningil,
nawala man ang isandaang mandirigma
kapalit nito'y tatlundaan
na nag-iinit ang dugo
handang pumatay kung kinakailangan
upang makamit ang tunay na kalayaan.