Ang Pangako

(Maikling Kuwento)


Mga anak, sundin ninyong lagi ang inyong mga magulang, sapagkat ikinalulugod iyan ng Panginoon.
-Colosas 3:20


Nang gabing iyon habang aking hinuhugasan ang aming pinagkainan ni Inay. Para bang may kung anong gumugulo sa aking isipan. Tulala at para bang ayaw kong dumating ang bukas. Marahil kung kaya kong patigilin ang oras, matagal ko na sana itong ginawa nang hindi na humantong pa sa sitwasyong ito. Ayaw ko man sabihin, pero hindi ko maiwasan.

BUKAS NA ANG ALIS KO PAPUNTANG MAYNILA

Ang mga pahayag na iyon ang paulit-ulit na umaalingawngaw sa aking isipan. Waring orasyon ng isang sumpa na habang tumatagal sa aking tainga ay mas lalong nagpapasakit at nagpapabigat sa aking kalooban.

"Tagal mong maghugas ah." Pasigaw na tinig ni Inay mula sa aming mumunting tahanan. "Bilis-bilisan mo diyan at pumasok ka agad dito sa bahay. May iuutos pa ako sa iyo."

Hindi ko alam ang dahilan, pero parang kangina pa galit na galit sa akin si Inay. Wala naman akong ginagawang masama, lahat ng kanyang inutos ay aking sinunod. Pero hanggang ngayon, hindi ko pa rin lubos maisip ang dahilan, lalo lang tuloy bumigat ang aking nararamdaman. Pakiramdam ko'y gustung-gusto talaga akong umalis ni Inay.

"Opo, Inay!" malumanay ang aking boses sa tugon na iyon.

Saglit kong tinitigan ang mga bulang nasa loob ng batya, at para bang sumasabay sa aking nararamdaman ang mga bulang unti-unting lumilisan. At ilang sandali'y aking nang itinapon ang tubig na nasa batya at nilagyan ng panibagong tubig para sa pambanlaw sa mga kasangkapan.

At sa hindi inaasahang pagkakataon. Nabitawan ko ang plato sa aking kamay. Narininig ni Inay ang pagbagsak ng plato at dali-dali siyang nagtungo sa aking kinalalagyan.

"Oh ano nangyari sa'yo?" tanong ni Inay. Bakas sa kanyang mukha ang matinding pag-alala.

"Ay Inay, nabitawan ko lang po". Nakaupo at nakayuko ako, ayaw kong humarap kay Inay sa kahihiyan at katangahan. Nang mga oras din na iyon, inihanda ko na ang aking sarili para sa sermon na sasabihin sa akin. Subalit ang inaasahang sermon ay hindi nangyari, bagkus naramdaman ko ang kanyang pag-aalala sa akin.

"Nasaktan ka ba?" nag-aalala ang tinig na iyon. "Mag-iingat ka sa susunod ah. Oh sya, linisin mo na lang ang mga bubog diyan."

Hindi ko mapigilan ang sarili. At nang makapasok si Inay sa loob at tuluyang lisanin ang labas. Tumulo ang mga luha sa aking mata. Ngumiti ako pagkat mahigit sa isang linggo na akong hindi kinikibo ni Inay, minsan ay kanya niya pa akong sinusungitan sa tuwing siya'y aking kakausapain sa hindi malamang dahilan. Kaya nang marinig ko ang boses ni Inay sa tonong nag-aalala ay hindi ko mapigilang mapaluha sa saya.

Marahil ayaw din ni Inay na ako'y umalis. Naisip ko, iyon ang paraan ni Inay upang ipakita ang pangungulila sa akin, gayong hindi pa naman ako lubusang nakaaalis sa aming tahanan at sa lalawigang aking kinalakhan.

Nang malinis ko na ang bubog, agad akong nagtungo sa loob bitbit ang batya na kinalalagyan ng mga kasangkapan sa pagkain.

"Pagkatapos mong itaob yang mga plato, ayusin mo na'ng mga gagamitin mo para bukas." ang tinig na iyon ay kumurot sa aking puso. Hindi ko maiwasang lumuha at humagulgol.

"Inay ayaw kong umalis, gusto ko kasama lang kita." patakbo akong nagtungo sa kinauupuan ni Inay sa polding bed at niyakap siya ng mahigpit. Naramdaman ko ang kanyang butuhang katawan sa ginawa kong pagyakap. Ang kanyang tugon ay isang ngiti mula sa kanyang mukhang kakikitaan ng katandaan sa pagharap sa mga pagsubok sa buhay.

"Ayaw ko din naming umalis ka eh." nakangiti si Inay at ilang saglit ay tumulo ang luha sa kanyang bilugang mga mata.

Kanyang inalis ang aking kamay na nakapulupot sa kanyang katawan at ako'y itinayo sa pagkakaluhod. Iniupo niya ako sa kanyang dalawang tuhod. Iyon ang unang pagkakataon na muling ginawa iyon ni Inay mula noong ako'y nasa ika-pitong taong gulang.

"Alam mo Jasmine, hindi habang buhay kasama mo ako. Darating din ang araw na magkakaroon ka ng sarili mong pamilya. Kaya nga mula nang ika'y pumasok sa paaralan, natutong magbasa at magsulat e sinanay na kitang tumayo sa sarili mong mga paa. Nang sa ganon pagdating ng tamang panahon ay matuto kang harapin ang tunay na buhay dito sa mundong ibabaw kahit hindi mo na ako kasama."

Ilang beses nang sinabi sa akin iyon ni Inay. Pero nang mga oras na iyon, pakiramdam ko'y bumalik sa aking alaala kung kailan niya unang sinabi ang mga katagang iyon. Para bang nanumbalik ako sa pagkabata kung kailan ay puro pangaral ang lagi kong naririnig sa bibig ni Inay.

"Gusto kong matupad ang mga pangarap ko sa iyo. Alam mo naman na mula pagkabata mo'y hindi lang ang pagiging Ina ang naging papel ko sa iyo, ako rin ang nagsilbi bilang iyong Ama. Pagkat nilisan niya tayo nang ako'y nagbubuntis sa iyo. Ayaw kong magaya ka sa akin na greyd por lang ang natapos, kaya ito hirap maghanap ng trabaho. Kaya nga pinagtiyagaan ko ang pagtitinda ng gulay, mapalaki ka lang at mabigyan ng maayos na buhay. Hindi ko ikakahiya ang trabaho na ito pagkat ito ang tumulong sa atin. At sa pagpasok mo sa kolehiyo sa Maynila, magtatrabaho ako ng maayos, sisipagan ko pa ng husto para may maipadala ako sa iyo buwan-buwan, pambayad sa upa sa dorm at alawans mo na rin." Tulala si Inay nang sinasabi ang mga salitang iyon. At biglang-bigla ay nabaling ang kanyang tingin sa akin. Inalis nya ako sa aking pagkakaupo sa kanyang hita at kanyang sinipat ang drower sa lamesa. Kanyang nilapitan at binuksan. Pagbalik ay kanya nang tangan-tangan ang isang puting sobre, sabay abot sa akin.

"Inay! Ang laking halaga po nito ah, saan po galing ito?" pagtataka kong tugon.
"Ipon ko yan sa pagtitinda ng gulay. Mula nang tumuntong ka sa hayskul ay sinimulan ko nang mag-ipon para sa iyong kinabukasan."
"Eh Inay, kayamanan na po natin ito eh!"
"Tatanggapin mo ba o hindi? Bukas ko pa sana ibibigay yan sa iyo, kaso di ko mapigilan. Pagkasyahin mo yan sa loob ng kalahating taon, anak." Nakangiti si Inay sa akin. Ang mga ngiting iyon ay nagbigay sa akin ng inspirasyon at sigla para mag-aral ng mabuti.

"Huwag kang mag-alala Inay, akong bahala sa iyo, mag-aaplay ako ng iskolarship don sa Pamantasang papasukan ko, para menos gastos na rin po Inay." Bigla akong napayakap ng mahigpit kay Inay, gusto kong ipakita ang aking pagmamahal sa mga yakap na iyon. "Mahal po kita Inay." At bigla kong hinalikan si Inay sa kanyang pisngi.
"Mahal din kita anak ko, ako lang sasabihan mo ng ganon ah, at ako lang din dapat bibigyan mo ng ganong matamis na halik, okey? Huwag na huwag mong ibibigay yan sa lalaking hindi karapat-dapat tumanggap niyan. At tandaan mo, kapag nasa Maynila ka na. HUWAG KANG MAGBOBOYFREND." Nagkasabay kami ni Inay na sabihin ang huling katagang iyon at biglang kaming nagkatinginan sa isa’t isa kaakibat ang sabay na pagtawa.

"Sabi na eh, yun yung sasabihin mo Inay, kaya sinabayan na kita."
"Buti naman at alam mo, sana hindi mo lang basta alam, sana'y gawin mo din." Nakangiti si Inay habang ako'y kanyang pinapangaralan.

Nang ako'y nag-aayos ng mga gamit. Hindi ko malaman ang nararamdaman. Halo-halong emosyon ang nangingibabaw sa akin. Kinakabahan at natatakot pa rin ako, kahit sinanay na ako ni Inay na tumayo sa aking sariling mga paa, eh iba pa rin ang pakiramdam ng mga oras na iyon. Para bang gusto ko na lang umatras at itigil ang plano para bukas. Subalit naalala ko ang mga ngiti kangina sa akin ni Inay, ngiting dulot ay pag-asa. Oo, dapat ipagpatuloy ang paglalakbay, kailangan kong maiahon si Inay sa kahirapan. Kailangan kong matupad ang aking pangarap at kailangan kong mapasaya si Inay.

Hindi ako nakatulog nang maayos kagabi kakaisip sa mga mangyayari sa akin ngayon. Halo-halong emosyon pa rin ang nangingibabaw sa akin. Hindi ko na nga rin alam kung paano at anong oras ako nakatulog. Basta ang alam ko ngayon, simula na ng aking paglalakbay at pagtupad sa aming mga pangarap ni Inay.

Gagayahin ko ang aking aydol at pinakamamahal na guro ng aking buhay, si Inay. Ipapakita ko sa mundo na hindi ako basta-bastang babae, ipapakita ko na kaya rin gumawa ng kasaysayan ng mga babae. At ibibigay ko ang lahat ng aking makakaya upang makabawi sa lahat ng tulong na ibinigay ni Inay kahit hindi niya hinihingi ang mga kapalit na iyon.



Bago ako umalis ay nagkausap muna kami ni Inay. Niyakap niya ako at ganoon din ako sa kanya. Pinabaunan niya ako ng mga halik at yakap. Nag-iwan din siya ng mga pangaral at tagubilid na tanging sa kanya ko lamang maririnig. At bago kami tuluyang maghiwalay ay nag-iyakan muna kami sa aming tahanan.

"Tandaan mo Jasmine lahat ng sinabi ko sa iyo. Lahat yan ay totoo, kaya maniwala ka sa akin. Gawin mo lahat ng aking tagubilin, sundin mo ang lahat ng iyon, pagkat ito'y makakabuti para sa iyo. Lahat ng ginawa ko ay para sa iyo. Para sa ikabubuti ng buhay mo. Mag-iingat ka. Mahal kita anak ko."