SUSPETSA
KO MAGKAKAGULO TAYO kung ano ba talaga ang kahulugan ng salitang mahirap. ‘Yong iba kasi mapagpanggap na mahirap. Oo madami akong kilalang ganito, ‘yong tipong
mahirap daw sila kaya sa State U nag-aral, pero tignan mo naman ang gadget mas
advance pa sa Pilipinas. Meron ding mga
nasa-informal settler na nagsasabing mahirap daw sila. Pero tignan mo naman, may cable ang bahay,
may wifi at syempre may computer/laptop (para saan nga naman ang wifi
‘no?). Bahala na, siguro sa pag-alam
natin sa mga dahilan kung bakit hindi nagsi-selfie ang tunay na mahirap sa
Pilipinas ay baka malaman din natin kung ano ang depinisyon nito.
1. Background
- Ampanget nga namang mag-selfie sa bahay (o baka sa inuupahang bahay, puwede
rin ‘yong literal na barung-barong, tipong konting ihip lang ng hangin giba na)
kung ang background ay mukha nila Kapitan, Konsehal, Congressman o kaya
Mayor. Mga arbor na tarpaulin noong
nakaraang election ang ginamit na trapal sa bahay. May kalendaryo pang nakalagay - Family
picture ni Mayor. Nakangiti silang
lahat. Maligayang pasko daw. Pusta ko, ‘yong iba d’yan hanggang picture na
lang ang pagtingin kay Mayor, madami kasi hindi pa nila ‘to nakikita sa personal. Hello, bawal kayang lumapit kay Mayor ang
mahirap. ‘Di ka puwedeng pumasok sa
office niya, yari ka sa mga guard. Bawal
ang haggard at dugyot d’un, baka masabihan kang pasneya. Kung makapasok ka
man sa city hall, nag-out of town ito, hmp baka may appointment. O kaya pinag-uusapan nila ni Congressman kung
paano ba gagastusin ‘yong pork-barrel (ops, no comment), pahamak daw talaga
‘tong si tita Janet. At saka kung mukha
ng pulitiko ang background, isiping nangangandidato ka. Baka mapatay ka pa ng kabilang partido.
2. Walang
salamin ang kubeta - Bawal din magtagal kasi kakatukin ka ng ibang taong
gagamit ng kubetang ilang taon nang hindi nadadalaw ng taga-linis. ‘Wag ka ring mag-ambisyon, wala ‘tong ilaw –
iisipin mo ngang masuwerte pa ‘yong kulungan ng mga sisiw na 45 days. ‘Yong iba nga, literal na sa lupa
jumejerbaks, konting hukay, tutok at presto.
Anong ginhawa sa katawan. Tabunan
ng lupa. Bukas ulit kapag tinawag ng
kalikasan.
3. Busy
– Walang time para pumorma at ipagkalat sa buong mundo na may bago kang ganito
at ganyang gamit. Priority kasing
maka-survive sa isang araw. ‘Yon ang
malaking problema.
4. Walang
SNS (Social Networking Site – e.g. Facebook, Twitter, Instagram etc.) Account –
Tignan mo ulit number 3. Ikaw ba naman,
imbes na ipambayad mo sa computer shop ‘yong pera, mas maganda sigurong
ipanlaman na lang ng tiyan. Busy para
mabuhay kaya walang time gumawa ng account.
At sino ba naman ‘yong mag-a-accept sa mga friend request nila, aber?
5. Pagkain
– Ang awkward naman ‘atang pi-picture-an mo ‘yong pagkain mo, okay lang naman
kung bongga, pero (hindi ko minamaliit ‘to ha, masarap ‘to lalo na kapag
malamig) kung araw-araw ba namang tuyo, asin-tubig (kaning may kumbinasyon ng
asin at tubig. Oo, tama ka, gagawing sabaw), kanin-adobo (kanin na nilagyan ng
tuyo para may lasa). Noodles na madaming
sabaw, para nga naman makakain ang buong pamilya. At syempre, paano na lang ‘yong wala talagang
makain sa isang araw. Ano na lang ang
pi-picture-an nila na puwedeng gawing background. At siyempre, ilang porsiyento ba ang
mahihirap sa Pilipinas? Sabihin nating
80% paano kung ‘yong mga ‘yon ay magkakaparehas ng kinakain, edi snob na ‘yong
pinikturan mong pagkain. Kasi
common. Meron na sila n’un. Parang joke, boring na ‘yong inulit na
banat. Hindi mo masasabi na : “p#$@
edi wow.”
6. Cellphone
and other gadget – tignan mo ulit ‘yong number 3 at 4. Kung may cellphone man sila, panigurado
walang SNS. Ito ‘yong kapag nakita mong
ginamit sa mga pampublikong lugar e ansarap pagtawanan. Kasi nga super luma at bulok, puwedeng gawing
kalso ng sasakyan. Minsan nga pala sa
isang pamilya walang may alam gumamit nito.
At minsan nakiki-text or tawag na lang sa kapit-bahay na meron nito,
hindi para makipaglandian, kundi para i-text ‘yong mga bossing nila (kung
construction worker, si foreman ang iti-text), sasabihin kung puwedeng bumale,
ikaltas na lang sa susunod na suweldo ang binawas na pera at sana ma-extend sa
trabaho. Paano na lang daw ang pamilyang
naghihikaos. Bayani ‘no?
7. Literacy
rate – sabihin nating ‘yong mga taong ‘to, sila ‘yong nakatira sa ilalim ng
tulay na malapit sa malaking kanal o kaya sa ilalim ng tulay sa Altura, Sta.
Mesa, Manila, yong daanan ng PNR. Tingin
mo lahat ba sila nakapag-aral? Kung oo
man ang sagot. Hanggang saan ang inabot
nila? ‘Yong iba kasing taga-informal
settler ay galing sa mga probinsya, nagbakasakaling makakahanap ng ginhawa sa
Maynila. Kaso olats, kasi nga kapag
walang diploma, walang trabaho. Kung
walang trabaho paano ka mabubuhay at sino ba ang magtyatyaga sa’yo, ‘di ba
‘yong kapwa mo rin walang trabaho o kaya galing probinsya. Suwerte mo kapag nakatsamba ka at gumanda ang
buhay, pero duda ako kung legal yan, hehe.
Balik tayo sa pinag-uusapan. Kung
hindi sila nakapag-aral, paano nila bibigyan ng kahulugan ang mga salita gaya
na computer, internet, wifi, share, like, cover photo, follow, tweet and others
alike. ‘Wag kang pilosopo, oo walang
subject na ganito. Isipin mo n’ung
panahon ba nila may ganito ng mga bagay?
Hello, tanungin mo ‘yong kamag-anak mong ipinanganak noong 70s. Ikukuwento nila sa’yo ang buhay bago kumalat
ang call center sa Pilipinas, haha, joke.
Basta ang una nilang banat ay ganito:
Noong araw . . .
8. Ibang
trip sa buhay – magkaiba ng problema ang taong sobrang hirap, medyo mahirap, sakto
lang na mahirap, above average na mahirap, very good na mahirap at excellent na
mahirap. Tignan mo na lang ulit ‘yong
number 5. Problema ng excellent na
mahirap kung paano i-edit ‘yong picture niya para gawing DP (Display
Picture/Profile Picture para sa SNS). Sa
sakto lang na mahirap naman ay kung sino
ang pipiliin ni ganito at ganyan sa pinapanuod niyang telenobela kapag gabi,
sama mo na ‘yong koreanobela.
Samantalang ‘yong sobrang hirap, problema ‘yong panlaman ng tiyan. As I said, refer to number 5.
9. History
in-making – [1]Tignan
mo na lang si Rizal, andami nating alaala sa kanya? Immortal ‘ika nga, bukod sa panulat niya,
andami niya ring picture. E si Andres
Bonifacio, isa lang. Tas ‘yong kuha pa
n’ung kinasal siya. Kaya nga kapag araw
ng kalayaan, napapatanong tayo, sino ba si Andres Bonifacio? Si Rizal, siya ‘yong nasa piso ‘di ba? Tapos pansin mo, walang kinilala ang mundo na
mahirap, puwera na lang kung may naiambag kang matino. Kaya ‘wag kang mag-ambisyon na sa bawat
selfie mo ay kikilalanin ka ng kasaysayan.
Kung ikaw na medyo hindi mahirap ay etsapuwera, paano na lang ‘yong
totally walang-wala? Balik tayo, kay
Rizal at Bonifacio. Sila naman, kung
bakit kilala natin, kasi sobrang laki ng ambag sa Pilipinas, paano na lang kung
wala sila, baka raw andito pa rin ‘yong mga Kastila. Angas nga ng gan’un, makikita natin in-person
sila Mark at Pau Gasol. Biro lang,
hehe. Paano ka ngang makakagawa ng
kasaysayan sa mundo kung ang problema mo e ‘yong pangkain, (refer to number
5). Wait, sino nga ba ‘yong
pinagbabanggit ko mga tao? Wait GMG ko
muna.
10. Yari!
– Maangas sa America, ang krimen, literal na papatay. For example, pagbabarilin mo ‘yong mga
ka-schoolmate mo. Angas ‘di ba? O kaya pagpapatayin mo lahat ng tao sa
bar. Basta ang trip at kahulugan nila ng
krimen ay pagpatay. E dito sa Pilipinas,
tingin ko mga militar at pulis lang ang may gan’ung trip – desaparecidos. Tignan mo ulit ‘yong number 5 at 8. Kung wala kang trabaho at mahirap ka,
nag-apply naman kaso wala talaga. Wala
kang choice, kaysa naman makita mong dilat ang mata ng buo mong pamilya,
pagkapit na lang sa patalim ang magiging resulta. (Hindi ko nilalahat ha, hindi lahat ng
mahirap ay ganito ang trip. May ilan lang
talaga akong kilala). Kung kabilang ka
sa informal settler, at notorious wanted ng bansa. O kaya naman criminal, mula pandurukot
hanggang bank rubber (dala nga kahirapan ng kaya napunta sa ganitong trabaho –
self-employed at tax-free), madali kang makikilala ng authority kapag meron
kang account sa SNS. Konting tanong lang
sa mga nagrereklamo, konting sketch. E
nagkataon ‘yong pagkaka-describe sa’yo ay saktong-sakto kung ano ‘yong DP mo,
nagkataon pang selfie. Yari! Madali kang makakalaboso. Kapag nahuli ka, yari ka sa mga pulis. Kung hindi kukuryentehin ang bayag, ipapainom sa’yo ‘yong nasa toilet bowl. Manalangin kang medyo malinis at walang
tae. Kapag napag-tripan ka pa, andaming
ipapatong sa’yong mga kaso, ikaw raw ‘yong suspect sa mga ganito at ganyang
pagnanakaw. Para nga naman resolba ang
problema nila. Sa’yo na lang ibibigay
ang lahat. Gumawa ka ng krimen na
Pilipinas version, ang gagawin nila
sa’yo, krimen na American Version. Tsk.
Kawawang pamilya, kawawang mahirap.
Nag-selfie pa kasi, huli tuloy.
Yari!
Ilan
lang yan sa tingin kung dahilan. O
paano, magbabahay-bahay muna kami.
Magpapatapon kami ng basura. Sana
hindi maunahan, sana hindi barat ‘yong magpapatapon. Kahit makabente lang.
